Przywracanie pamięci – Józef KORCZAK

Tegoroczna rocznica odzyskania niepodległości rozpoczyna akcję przywracania pamięci o postaciach związanych z historią naszej szkoły, które brały udział w walce o odzyskanie niepodległości. Na naszej stronie cykl ten rozpoczyna wspomnienie o Józefie Korczaku, którego działalność polityczną w wieku czternastu lat rozpoczął udział w strajku siedleckich gimnazjalistów.

Józef Korczak (1891-1920), ps. Piotr – poeta, legionista, porucznik Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyża Walecznych i Krzyża Niepodległości z Mieczami.

Urodził się 9 stycznia 1891 r. w Dąbrówce, miejscowości położonej na terenie południowo-zachodniej Lubelszczyzny (gmina Potok Wielki), w rodzinie chłopskiej Jana i Rozalii z domu Dyl. Matka jego za działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej została odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami. Młodszy brat Stanisław, żołnierz Legionów i Polskiej Organizacji Wojskowej, ofiara zbrodni katyńskiej, spoczywa w mogile zbiorowej na cmentarzu w Miednoje (Rosja). Żona Józefa – Wanda Korczak z domu Damrosz została odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami.

Józef Korczak początkowo kształcił się w Rządowym Męskim Gimnazjum Klasycznym w Siedlcach (mieszczącym się w budynku naszego Liceum), z którego za udział w strajku szkolnym 1905 r. został wydalony. Naukę kontynuował w Prywatnej Szkole Filologicznej im. Stanisława Staszica w Lublinie (obecnie I LO im. Stanisława Staszica). W grudniu 1912 r. został aresztowany i osadzony w lubelskim więzieniu, z którego został na początku następnego roku zwolniony. W 1913 r. wstąpił do Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej został żołnierzem oddziału detaszowanego I Brygady Legionów, działającym na tyłach wojsk rosyjskich. Po wyparciu Rosjan z terenów Królestwa Polskiego walczył w szeregach Legionów na Wołyniu. Następnie był żołnierzem Polskiej Organizacji Wojskowej i Pogotowia Wojskowego Polskiej Partii Socjalistycznej. Organizował i brał udział w wielu akcjach bojowych. Po odzyskaniu niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. W wojnie polsko-bolszewickiej walczył w szeregach 201 pułku piechoty, popularnie nazywanym harcerskim. Wziął udział w buncie Żeligowskiego. Poległ 18 października 1920 r. podczas walk pod Michniszkami (lit. Mikniškės) koło Trok (lit. Trakai). Spoczął na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 233-5/6-3/4). Obok niego została pochowana żona oraz przyjaciel walki, więzień PRL Tadeusz Szturm de Sztrem. Józef Korczak pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Krzyżem Niepodległości z Mieczami. W 1922 r. ukazał się zbiór jego wierszy „Przed świtem”.

Biogram Józefa Korczaka zawiera Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, red. F. Tych, t. 3, Warszawa 1992, s. 290-291.